اسدالله محمدی6

آناتومی عضلات

در بدن انسان حدود 650 عضله یا ماهیچه اسکلتی وجود دارد. عضله جزئی از سیستم حرکتی بدن انسان است که به آن سیستم حرکتی یا  موسکولواسکلتال musculoskeletal system میگویند. این سیستم شامل عضله، استخوان، مفصل، تاندون، رباط و بسیاری اجزای دیگر است. عضلات بدن به شکل های گوناگونی بوده و قدرت آنها برحسب کاری که انجام میدهند متفاوت است.

حداکثر قطر عضلات در قسمت وسط آنها بوده و هرچه به دو طرف آنها نزدیک تر میشویم نازک تر شده و بافت آنها بتدریج تبدیل به تاندون یا زردپی میشود و در نهایت به استخوان متصل میشوند. یک سر عضله را ابتدا Origin و سر دیگر را انتها یا محل چسبندگی آن Insertion میگویند. معمولا آن سر عضله که به محور مرکزی بدن نزدیک تر است ابتدای آن است.

عضلات اسکلتی در بدن به اشکال گوناگونی وجود دارند ولی معمولا در دو سر خود به تاندون یا زردپی هایی ختم میشوند. این تاندون ها به استخوان ها متصل شده و موجب انتقال نیروی حاصل از انقباض عضلات به استخوان میشوند. تاندون ها ممکن است گرد و میله ای، نواری شکل و یا پهن و به شکل پرده باشند. طول تاندون های عضلات ممکن است بسیار کوتاه و یا بسیار بلند باشد. در اطراف استخوان ها لایه ای به نام پریوست Periosteum وجود دارد که تاندون ها به آن متصل میشوند.

    
           اتصال عضله به استخوان از طریق تاندون است

 

اینطور فرض میشود که ابتدای عضله با واسطه تاندون به استخوان چسبیده و حرکت نمیکند و عضله با انقباض خود موجب حرکت سر دیگرش یعنی محل چسبندگی تاندون در طرف دیگر شده و به این ترتیب استخوانی را که از مرکز بدن دورتر است حرکت میدهد. بطور مثال عضله براکیالیس در جلوی بازو خود را محکم به استخوان بازو چسبانده و با انقباض خود موجب حرکت استخوان های ساعد میشود.

در بعضی موارد ممکن است چند عضله یک ابتدای مشترک داشته که به یک نقطه از استخوان متصل میشوند ولی انتهاهای متعددی دارند که به نقاط مختلفی اتصال میابند. بطور مثال اکثر عضلات پشت ساعد به کندیل خارجی بازو در ناحیه آرنج متصل میشوند و در پایین ساعد هر عضله خود را به نقطه متفاوتی متصل کرده و کار جداگانه ای را انجام میدهد.

 

در بعضی موارد یک عضله چند سر و یک انتها دارد بطور مثال عضله دوسر بازویی که در جلوی بازو قرار دارد در قسمت بالای بازو دو تاندون دارد که یکی به لبه حفره گلنوئید و دیگری به نوک زائده کوراکوئید متصل میشود ولی در انتهای پایینی خود تنها یک تاندون دارد که به برجستگی بالایی استخوان زند اعلی میچسبد.

گاهی اوقات یک عضله یک سر بالایی و چند انتها دارد. بطور مثال عضلات اکستانسور یا باز کننده انگشتان دست یک سر داشته که به کندیل خارجی استخوان بازو متصل میشود و در پایین چند تاندون دارد که هرکدام به یک انگشت دست متصل میشوند. با انقباض این عضله همه انگشتان دست با هم بار میشوند.

       
عبور عضله رکتوس فموریس از روی دو مفصل ران و زانو

 

معمولا یک سر عضله به یک استخوان و سر دیگر آن به استخوانی دیگر متصل میشود. بین این دو استخوان هم معمولا یک مفصل وجود دارد. بنابراین با انقباض عضله این مفصل حرکت میکند. بطور مثال یک سر عضله بازویی یا براکیالیس به جلوی استخوان بازو متصل شده و سر دیگر به استخوان اولنا یا زند زیرین وصل میشود و با انقباض این عضله مفصل آرنج خم میشود ولی در بسیاری اوقات عضله یا تاندون آن در مسیر خود از روی دو مفصل عبور کرده و موجب حرکت هر دو آنها میشود. بطور مثال عضله رکتوس فموریس که در جلوی ران قرار دارد در بالا به ایتخوان لگن و در پایین به استخوان درشت نی یا تیبیا نتصل میشود پس این عضله از روی دو مفصل ران و زانو عبور میکند. انقباض عضله رکتوس فموریس میتواند موجب خم شدن مفصل ران و در هان حال موجب باز شدن مفصل زانو شود.

معمولا چند عضله در کنار هم قرار گرفته و یک دسته عضلاتی یا یک کمپارتمان Compartment را تشکیل میدهند. بطور مثال در پشت ساق چند عضله در کنار هم قرار میگیرند. اطراف این دسته عضلانی را پرده بافتی نازک ولی محکمی به نام فاشیا پوشانده است. این پرده در بین عضلات یک دسته هم قرار گرفته و موجب میشود تا عضلات بتوانند بهتر در کنار هم حرکت کنند. عروق و اعصاب در کنار فاشیا قرار گرفته و خود را به عضلات میرسانند.